Niezwykłe muzea na Skraju Świata, część 2 – Poznaj szlak solny i winny, szlak muzyki i emigracji

Ahoj przygodo! Wybierz się z nami na wyprawę po regionie koszyckim i odkryj szlaki, które kształtowały jego historię. Muzeum Wina w Moldavie nad Bodvou przybliża bogactwo win z regionu Abov. W Muzeum Gitar dowiesz się więcej na temat historii tego popularnego instrumentu muzycznego i jego związków z naszym regionem. W Muzeum Kasigarda poznasz historię emigracji mieszkańców Zemplina do Ameryki Północnej. A na sam koniec możesz odwiedzić Dom Solny w Veľkich Trakanach, w którym z bliska przyjrzysz się fascynującemu szlakowi solnemu.

Muzeum Wina w Moldavie nad Bodvou

Muzeum Wina im. Máté Laczkó Szepsiego to absolutnie unikatowe miejsce, które prezentuje długie tradycje winiarskie regionu. Zostało nazwane na cześć wybitnego winiarza i jest wspaniałym świadectwem kultury winiarskiej regionu Zemplin.

Posiada bogate zbiory przybliżające nie tylko historię winiarstwa, lecz również rozwój technologii produkcji wina. Muzeum mieści się w zabytkowym budynku i prezentuje rozwój zarówno tradycyjnych, jak i nowoczesnych metod produkcji, z uwzględnieniem dawnych narzędzi, beczek i butelek. Máté Laczkó Szepsi, urodzony około 1631 r. w Moldavie nad Bodvou, był duchownym kalwińskim i kronikarzem. To jemu zawdzięczamy pierwsze wino tokajskie w stylu aszú, które powstało dla małżonki Franciszka II Rakoczego, księżnej Siedmiogrodu Zuzanny Lórántffy.

Ten krótki ekskurs historyczny dowodzi, że Moldova nad Bodvou ma naprawdę długie tradycje w dziedzinie handlu winem. Świadczą o tym choćby piwnice znajdujące się pod historycznym centrum miasta.

Oprócz stałych wystaw, odbywają są tu różne wydarzenia, takie jak degustacje wina, które pozwalają odwiedzającym skosztować win z lokalnych winnic i dowiedzieć się nieco więcej o różnych odmianach winorośli typowych dla regionu.

Kasigrada – Muzeum Emigracji do Ameryki Północnej

Muzeum Emigracji do Ameryki Północnej położone w miejscowości Pavlovce nad Uhom w powiecie Trebišov to wyjątkowe miejsce poświęcone ważnemu zjawisku. Muzeum zostało otwarte w 2008 r. i przybliża historię masowej emigracji Słowaków do Stanów Zjednoczonych i Kanady, przede wszystkim w XIX i na początku XX wieku.

Nazwa „Kasigarda” to słowackie przeinaczenie angielskiego „Castle Garden”, głównej bramy urzędu imigracyjnego w Nowym Jorku, przez którą musiał przejść każdy imigrant. Słowo to doskonale oddaje fenomen emigracji. Nieznajomość języka, często także

analfabetyzm, trudy podróży, porażki i rozczarowania, a przede wszystkim wielkie nadzieje, które Kasigarda rozbudzała wśród mas ludzi.

Na ekspozycję składa się obszerny zbiór artefaktów, dokumentów i przedmiotów osobistych, które przybliżają zwiedzającym życie i doświadczenia emigrantów. Wśród eksponatów znajdują się fotografie z epoki, walizki, ubrania, narzędzia i różne dokumenty, które są świadectwem codziennego życia przed i po wyjeździe do Nowego Świata. Muzeum gromadzi też historie rodzin, które opuściły Słowację w nadziei na lepsze życie i ich adaptację do nowych warunków w obcym kraju.


Wystawę uzupełniają elementy interaktywne, które pozwalają zwiedzającym zagłębić się w historię i zrozumieć okoliczności, które zmusiły rzesze ludzi do emigracji za ocean. Ponadto muzeum zajmuje się badaniem i dokumentowaniem historii rodzinnych, by stanowiły one dziedzictwo dla przyszłych pokoleń.

W 2024 r. muzeum zostało powiększone o Ogród Dziedzictwa Słowacko-Amerykańskiego, w którym znajduje się niewielkie obserwatorium astronomiczne z teleskopem, stodoła z odrestaurowanym małym traktorem symbolizującym początki placówki. Warto odwiedzić to nietuzinkowe miejsce!

Muzeum Gitar w Sobrancach

Muzeum Gitar prezentuje bogatą historię tego niezwykle popularnego instrumentu muzycznego. Znajduje się w malowniczym miasteczku Sobrance w regionie Zemplin i oferuje odwiedzającym opowieść o tym, jak gitara ewoluowała jako instrument i jakie jest jej znaczenie w kulturze muzycznej. Pierwsze Muzeum Gitar w Sobrancach założył w 1996 r. Janči Ferko, nazywany „królem gitary”.

Dla uczczenia pamięci ojca, jego syn Imrich z czasem wznowił działalność muzeum, powiększył je i podwoił liczbę eksponatów. Dziś muzeum posiada największą kolekcję gitar nie tylko na Słowacji, lecz także jedną z największych w Europie Środkowej.

W jego zbiorach znajduje się ogromna kolekcja gitar z różnych okresów historycznych, a także unikalne okazy pochodzące z różnych części świata. Wśród prezentowanych instrumentów znajdują się nie tylko gitary klasyczne i elektryczne, ale także akustyczne, ilustrujące różne sposoby ich produkcji i wykorzystania w muzyce. Ponieważ kolekcja ciągle się powiększa, odwiedzający mogą tu znaleźć także eksponaty świadczące o ciągłej ewolucji tego instrumentu.

Nie jest to jednak miejsce, w którym można tylko podziwiać zbiory, lecz przede wszystkim żywe centrum edukacji muzycznej. Odbywają się tu różnego rodzaju koncerty, warsztaty i prezentacje, które pozwalają odwiedzającym na żywo doświadczać muzyki gitarowej i poznawać techniki gry na tym instrumencie.

Muzeum w Sobrancach to świetne miejsce dla każdego, kto kocha muzykę, a w szczególności gitary, i chce poznać ich historię oraz miejsce w kulturze. Z pewnością

jednak wzbogaci każdego odwiedzającego, niezależnie od tego, czy jest początkującym, czy doświadczonym gitarzystą.

Dom Solny w Veľkich Trakanach

Dom Solny to prawdziwa historyczna i kulturalna perełka regionu. Jest to późnobarokowy zabytek z XVIII wieku, który w latach 2004–2005 został kompleksowo odremontowany. Budynek dawnego urzędu solnego obecnie jest dostępny dla zwiedzających. Ten interesujący obiekt związany jest z historią wydobycia i przetwórstwa soli, która już od średniowiecza była bardzo ważnym towarem dla całego regionu. Dom Solny zaś stał się ważnym ośrodkiem handlu solą, która w tamtych czasach była uważana za niezwykle cenny i niezbędny towar.

Budynek został wzniesiony w miejscu, gdzie znajdowały się źródła słonej wody, co ułatwiało przetwórstwo soli. Służył nie tylko do handlu, lecz był także miejscem, w którym solarze mogli skorzystać z różnego rodzaju usług związanych z ich codzienną pracą.

Obecnie Dom Solny służy jako muzeum. Przybliża historię soli i jej znaczenie w dawnych czasach. Na wystawie zgromadzono eksponaty i dokumenty pokazujące, w jaki sposób sól wydobywano i przetwarzano oraz nią handlowano, a także jaką rolę odgrywała w codziennym życiu mieszkańców regionu.

Miejsce to nie jest zwykłą ciekawostką historyczną, lecz przede wszystkim niecodzienną atrakcją turystyczną. Powinien je odwiedzić każdy, kto interesuje się historią, tradycjami i kulturą wschodniej Słowacji. Muzeum można zwiedzać po uzgodnieniu terminu i dokonaniu rezerwacji.