Gejzer Herlański (Herliansky gejzír)
Najpopularniejszą atrakcją okolic Koszyc jest miejscowość Herľany, a dokładniej znajdujący się tam gejzer, który odgrywa swój spektakl z częstotliwością co 34 - 36 godzin. Całe przedstawienie trwa około 25 minut, a woda jest wyrzucana na wysokość około 22 metrów. Masz ochotę obejrzeć to widowisko?
Europejski unikat znajduje się około 25 kilometrów na południowy wschód od Koszyc, w miejscowości Herľany, u podnóża Gór Slańskich (Slanské vrchy), na terenie dawnego uzdrowiska Herľany - Rankovce.
Nie przepuść okazji i zobacz miejsce, w którym tak chętnie bywała węgierska szlachta. Warto wiedzieć, że Herľany już w XVII wieku były miejscowością uzdrowiskową chętnie odwiedzaną przez szlachtę z Koszyc i Zemplina. To właśnie na terenie dawnego uzdrowiska znajduje się sławny gejzer, który zdobył rozgłos w 1872 roku, kiedy po raz pierwszy wytrysnął. Do niedawna uchodził za jedyny gejzer w Europie wyrzucający zimną wodę. Pogłębianie odwiertu rozpoczęło się w 1870 roku, a prace zakończono w 1875 roku na głębokości 404,5 metra. W latach 1909-1919 Herľany zaliczały się do uzdrowisk pierwszej klasy, obok Pieszczan i Karlowych Warów. A to naprawdę nie byle co! Niektóre źródła podają, że tutejsze uzdrowisko było uważane za najlepiej wyposażone w całych Węgrzech. Tutejsza woda leczyła dolegliwości trawienne i oddechowe oraz choroby kobiece.
Gejzer jest aktywny nieprzerwanie od 1872 roku. Do 1903 roku i w latach 1957-2006 uchodził za jedyny „zimny” gejzer w Europie. Obecnie czynny jest także zimny gejzer w Andernach w Niemczech, w Ukrainie i na Islandii.
Erupcje wywołuje dwutlenek węgla ulatniający się z podłoża wzdłuż uskoków tektonicznych. Pochodzi on częściowo ze skał wulkanicznych, a po części z mezozoicznych warstw węglanowych. Częstotliwość erupcji zależy od opadów atmosferycznych. Przy większych opadach częstotliwość erupcji jest wzrasta i na odwrót, w okresach suchych maleje. Ogólnie jednak gejzer traci energię, a czas między erupcjami ulega wydłużeniu. Podczas erupcji wraz z wodą na powierzchnię wydobywają się osady ilaste. Jak wynika z uśrednionych danych na temat aktywności erupcyjnej, tutejszy gejzer w ciągu 120 lat swojej czynności wybuchał ponad 40 tysięcy razy.
W pobliżu miejscowości Herľany znajdują się Rankovské skaly. W miejscowości Svinica można zobaczyć cenny kościół romański z XII wieku. W jego podziemnej krypcie podobno są pochowani dawni właściciele wsi. W pobliżu Herľan znajdują się miejscowości Rozhanovce, Hrašovík i Beniakovce, w których można zobaczyć kilka pamiątek po bitwie pod Rozhanovcami.
