Mauzóleum Františky a Dionýza Andrássyovcov
Najpierw powstał zamek. Najpiękniejszy i najsłynniejszy, więc nazwano go Krásna Hôrka. Potem w pewnej odległości od niego zbudowano wyjątkowe secesyjne Mauzoleum Františki i Dionýzego Andrássych. Już z daleka widać, że jest ono dowodem wielkiej i nieprzemijającej miłości do kobiety oraz krainy leżącej u stóp zamku. Zbudowano go w latach1903-1904 na polecenie hrabiego Dionýzego Andrássego – ostatniego męskiego potomka monockiej gałęzi Andrássych – po śmierci jego małżonki Františki. Hrabina zmarła w Monachium, lecz w drugą rocznicę śmierci jej ciało przewieziono i złożono w mauzoleum zbudowanym przy głównej drodze w Krásnej Hôrke. W 1913 roku został obok niej pochowany hrabia Dionýzy.
O ile z zewnątrz mauzoleum wygląda dosyć skromnie, to jego wnętrze wprost poraża przepychem i monumentalnymi zdobieniami. Budowniczym mauzoleum był Karol Sczmucker. Nad portalem wejściowym znajduje się płaskorzeźba z tarczą herbową Andrássych oraz dewizą życiową Františki i Dionýzego: Non videri, sed esse (Nie wydawać się, lecz być). Rzeźby i sarkofagi z białego marmuru wykonał Adolf Mayerhofer z Monachium. Ściany są wyłożone czarnym, białym, czerwonym, różowym i jasnozielonym marmurem przywiezionym z wielu krajów świata. Mistrzowskim dziełem jest ołtarz i pozłacana kopuła mauzoleum. Ta perła architektury jest otoczona niewielkim parkiem, w którym stoi mały pomnik wiernego pieska hrabiowskiej pary – jamnika Tascherla. Na pomniku widnieje napis TREUE UM TREUE (Wierność za wierność) 1890 – 1910.
Mauzoleum Andrássych w miejscowości Krásnohorské Podhradie znajduje się tuż przy głównej drodze (E58, E571) na trasie Rožňava – Koszyce. Bezpośrednio przy drodze jest parking i zaplecze turystyczne oraz kasa.
Propozycje wycieczek po okolicy
Rozpalony emocjami i złakniony sztuki powinieneś jeszcze na chwilę zatrzymać się w Krásnohorskim Podhradiu. Tuż pod murami zamkowymi jest kolejna wyjątkowa secesyjna budowla – Galeria obrazów Andrássego. Hrabia Dionýzy kazał ją zbudować, by mógł w niej przechowywać i prezentować cenne kolekcje dzieł sztuki. Jednokondygnacyjny budynek zbudowany jest na planie krzyża greckiego, a poszczególne pomieszczenia znajdują się między jego ramionami. Centralną część stanowi duża sala wystawowa z przeszklonym kasetonowym stropem. Pierwsza ekspozycja, która powstała w 1909 roku, składała się z dzieł artystów niemieckich i francuskich. Podczas II wojny światowej pinakoteka została znacznie uszkodzona i zaczęła niszczeć. Po zakończeniu kompleksowego remontu konserwatorskiego w 1975 roku pomieszczenia w suterenie były wykorzystywanie jako magazyn muzealny i dopiero w 23 lata później rožňavskie Muzeum Górnictwa przywróciło Galerii obrazów Andrássego jej pierwotną funkcję, urządzając w niej ekspozycję dzieł sztuki.
Szkoda by było nie zajrzeć dosłownie za róg Krásnej Hôrky, gdzie kryje się podziemna piękność – Jaskinia Krásnohorská. Jeszcze do niedawna uważano, że jest w niej najwyższy stalagmit na świecie – wysoki na 34 metry Stalagmit Rożniawskich Grotołazów. W związku z tym była wpisana do Księgi rekordów Guinnessa. Przeżycia, jakich dostarczają podziemne skarby, potęguje nietypowy sposób ich zwiedzania wymagający sprzętu speleologicznego, którego wypożyczenie jest wliczone w cenę biletu wstępu. Ze względu na duże zainteresowanie zwiedzenie trzeba zarezerwować wcześniej. Do jaskini można dojechać samochodem, rowerem lub dojść pieszo łatwą ścieżką edukacyjną, która zaczyna się koło zamku Krásna Hôrka (4 km).
Kolejną propozycją jest Krásnohorská Dlhá Lúka z Domem rzemiosł prowadzonym przez stowarzyszenie gemerskich rzemieślników.
Długo, by można jeszcze wędrować pod łaskawym okiem pani na zamku w Krásnej Hôrce, ale strudzony wędrowiec przemierzający Koszycki Kraniec Świata na pewno chciałby dotrzeć na sam jego koniec. Pod znanym wzgórzem Soroška jest skrzyżowanie, na którym można pojechać do odległych, małych, a przez to jeszcze atrakcyjniejszych i autentycznych wiosek, takich jak: Drnava, Kováčová oraz Lúčka. Mało uczęszczana droga jest świetna na rowerową wycieczkę i prowadzi jak po sznurku do jeszcze nieokrytych przez tłumy ciekawych miejsc.
Stara huta w Drnavie, która działała aż do 1915 roku, jest zabytkiem techniki przypominającym znakomite tradycje górnictwa i hutnictwa, z wytopem żelaza włącznie. Powszechnie wiadomo, że właśnie tu wykonano części (oka) sławnego budapeszteńskiego Mostu Łańcuchowego.
Młyn wodny w Kováčovej został pieczołowicie odrestaurowany, a w przeszłości należał do rodziny „żelaznego hrabiego“. Teraz o młyn przykładnie dbają obecni właściciele tego fantastycznego już prawie „muzeum“. W tej atmosferze dawnych czasów na pewno będzie smakowała mała przekąska, którą można zjeść w środku lokalu lub siedząc w sielankowym wiejskim ogrodzie.
Klejnotem i perłą jest kościół husycki na malowniczym wzgórku powyżej wsi Lúčka. Turystę na pewno zaciekawi widok okolicy zakonserwowanej ruiny wczesnogotyckiego kościółka z XIII wieku, który został uszkodzony podczas napadów husytów, lecz dzieła zniszczenia dokonała dopiero I wojna światowa i wydarzenia tuż po niej. Wówczas częściowo spłonął i już nie został odbudowany. Mieszkańcy zbudowali nowy kościół w samej wsi. Kościółek i mur obronny został niestety rozebrany i wykorzystany przez miejscowych jako materiał budowlany, a ostatni cios zadała mu armia radziecka podczas II wojny światowej. Do tego miejsca tchnącego wyjątkową atmosferę trzeba dojść pieszo. Samochód należy zostawić w centrum wsi, a następnie zrobić sobie krótki, 15-minutowy, spacer. Dodatkową atrakcją, oprócz widoków, jest przyjemne miejsce biwakowe koło kościółka.
Služby v okolí
Reštaurácia a ubytovanie U železného grófa, Rožňavská 635, Krásnohorské Podhradie
Reštaurácia a penzión Contesa, Hradná 158, Krásnohorské Podhradie
Koliba Soroška, Lipovník (priamo na horskom prechode)
Reštaurácia Tri ruže, Námestie baníkov 32, 048 01 Rožňava
